Τι ισχυρίζεται ο πρώην υπουργός Οικονομικών
Παπακωνσταντίνου στα «ΝΕΑ»: «Ο Στρος-Καν δεν ζήτησε αναδιάρθρωση του χρέους»
ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ: 08:00 |
Ο Γιώργος Παπακωνσταντίνου σε συνέντευξη Τύπου στο υπουργείο Οικονομικών, το 2011
«Ο Στρος-Καν με κάλεσε σε συνάντηση στο γραφείο του την 24η Απριλίου 2010 στις 7 το πρωί παρουσία του Τρισέ και του Ρεν για να κλείσουμε τις λεπτομέρειες του προγράμματος. Εκεί, Τρισέ και Ρεν απέκλεισαν ρητά οποιαδήποτε συζήτηση για αναδιάρθρωση του χρέους. Ο Στρος-Καν συμφώνησε απολύτως». Με τη δήλωση αυτή ο πρώην υπουργός Οικονομικών Γιώργος Παπακωνσταντίνου απαντά μέσω των «ΝΕΩΝ» σε όσους υποστηρίζουν πως ο πρώην γενικός διευθυντής του ΔΝΤ είχε συστήσει την αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους στην ελληνική κυβέρνηση πριν ακόμα η χώρα μπει σε πρόγραμμα στήριξης.
Στενοί συνεργάτες του κ. Παπακωνσταντίνου επιβεβαιώνουν πως ο Ματιέ Πιγκάς, που μέσω της Lazard ήταν τότε σύμβουλος της ελληνικής κυβέρνησης, είχε τονίσει στην κυβέρνηση Παπανδρέου ότι η Ελλάδα δεν αντιμετώπιζε δυσκολία βραχυπρόθεσμης χρηματοδότησης αλλά κρίση φερεγγυότητας και δυσκολία να αναλάβει μακροπρόθεσμα την ευθύνη του χρέους της. Ομως, κατά τους ίδιους, ο κ. Πιγκάς δεν πρότεινε αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους αλλά διευθέτησή του (reprofiling) με μετακύλιση αποπληρωμής χρέους στο μέλλον ώστε να μειωθούν οι χρηματοδοτικές ανάγκες της χώρας και να καλυφθούν ευκολότερα από τις αγορές. Ωστόσο, η ευρωζώνη από τον Οκτώβριο του 2009 που ανέλαβε υπουργός Οικονομικών ο κ. Παπακωνσταντίνου έως και τον Απρίλιο του 2011 δεν συναινούσε σε αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους, με τον τότε επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Ζαν-Κλοντ Τρισέ αλλά και τον τότε αντιπρόεδρό της Λουκά Παπαδήμο να είναι κάθετα αντίθετοι. Σύμφωνα με μαρτυρίες αξιωματούχων της εποχής, ο Τρισέ απαγόρευε ακόμη και να διατυπώνεται ο σχετικός όρος (αναδιάρθρωση) στις συνεδριάσεις του Eurogroup.
Η πεισματική άρνηση του κ. Τρισέ σε οποιασδήποτε μορφής αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους εκφράσθηκε με αυστηρό τρόπο προς την ελληνική κυβέρνηση ακόμη και όταν οι υπουργοί της ζώνης του ευρώ είχαν αρχίσει να συμφωνούν με την προοπτική κουρέματος. Στις 6 Απριλίου 2011 ο Γιώργος Παπακωνσταντίνου ενημέρωσε την τρόικα για την πρόθεση της Ελλάδας να ζητήσει τη διευθέτηση του χρέους της. Την επομένη ημέρα ο Γιώργος Παπανδρέου έλαβε επιστολή από τον κ. Τρισέ στην οποία με έντονο ύφος εκφραζόταν η αντίθεση της ΕΚΤ σε οποιαδήποτε αναδιάρθρωση του δημόσιου χρέους της Ελλάδος. Σε αυτήν ο τότε επικεφαλής της ΕΚΤ «προειδοποιούσε» πως ακόμη και εθελοντική αναδιάρθρωση του χρέους θα συνεπαγόταν πως τα ελληνικά ομολόγα και εγγυήσεις δεν θα ήταν πια επιλέξιμα από την Τράπεζα και ότι η Ελλάδα θα κινδύνευε άμεσα να χάσει το μεγαλύτερο μέρος των ενεχύρων που διαθέτει για πράξεις νομισματικής πολιτικής.
Στα τέλη του φθινοπώρου 2010 το ΔΝΤ είχε αρχίσει να συνειδητοποιεί πως η Ελλάδα δύσκολα θα έβγαινε στις αγορές την επόμενη τριετία για να καλύψει τις χρηματοδοτικές ανάγκες του ελληνικού Δημοσίου. «Το πράγμα έγινε πολύ σαφέστερο κατά τη διάρκεια roadshow προώθησης των ελληνικών ομολόγων του Γ. Παπακωνσταντίνου με τους εκπροσώπους της τρόικας. Την περίοδο εκείνη διαπιστώθηκε το ισχνό επενδυτικό ενδιαφέρον και έγινε σαφές ότι πρέπει να υπάρξει διευθέτηση του χρέους», αναφέρει στα «ΝΕΑ» πρώην στέλεχος της κυβέρνησης Παπανδρέου. Την ίδια χρονική στιγμή ο Στρος-Καν επισημαίνει ανεπισήμως στον τότε υπουργό Οικονομικών ότι από το ελληνικό πρόγραμμα λείπει το στοιχείο της αναδιάρθρωσης. Ωστόσο, ο επικεφαλής της τρόικας στην Ελλάδα Πολ Τόμσεν στις συζητήσεις που ανοίγει τότε η ελληνική πλευρά για το θέμα της αναδιάρθρωσης του χρέους απαντά αόριστα «θα το δούμε».
Ξανά τις κρίσιμες αποφάσεις για το θέμα τις έλαβε η Γερμανία και οι χειριστές των κρίσιμων ζητημάτων Βόλφγκανγκ Σόιμπλε και Γεργκ Ασμουσεν. Εχοντας δεσμευθεί από τις αποφάσεις της συμφωνίας της Ντοβίλ που υιοθετήθηκε στις 18 Οκτωβρίου 2010 και προέβλεπε τη συμμετοχή των ιδιωτών επενδυτών στο κόστος σωτηρίας κρατών (συμφωνία την οποία ο Τρισέ είχε χαρακτηρίσει ως απειλή κατά του ευρώ) άρχισαν να εξετάζουν από τα τέλη Ιανουαρίου 2011 την ελάφρυνση του ελληνικού χρέους και έλαβαν την τελική απόφαση στις αρχές του καλοκαιριού, λίγο πριν η κυβέρνηση Παπανδρέου βρεθεί στο επίκεντρο πολιτικής δίνης με αφορμή την κατάθεση του Μεσοπρόθεσμου Προγράμματος Δημοσιονομικής Στρατηγικής 2011-2014, πολιτική δίνη που οδήγησε στην αποδυνάμωση της κυβερνητικής πλειοψηφίας και στον ανασχηματισμό της 17ης Ιουνίου 2011. Οι όροι του PSI αποκρυσταλλώθηκαν στη Σύνοδο Κορυφής της 27ης Οκτωβρίου 2011, και 4 ημέρες μετά ο Γιώργος Παπανδρέου ανακοινώνει την απόφασή του για διεξαγωγή δημοψηφίσματος με θέμα τη νέα δανειακή σύμβαση. Η απόφασή του αυτή θα πυροδοτήσει τα γεγονότα που θα οδηγήσουν στις 11 Νοεμβρίου στη δημιουργία κυβέρνησης συνεργασίας υπό τον Λουκά Παπαδήμο.
Στενοί συνεργάτες του κ. Παπακωνσταντίνου επιβεβαιώνουν πως ο Ματιέ Πιγκάς, που μέσω της Lazard ήταν τότε σύμβουλος της ελληνικής κυβέρνησης, είχε τονίσει στην κυβέρνηση Παπανδρέου ότι η Ελλάδα δεν αντιμετώπιζε δυσκολία βραχυπρόθεσμης χρηματοδότησης αλλά κρίση φερεγγυότητας και δυσκολία να αναλάβει μακροπρόθεσμα την ευθύνη του χρέους της. Ομως, κατά τους ίδιους, ο κ. Πιγκάς δεν πρότεινε αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους αλλά διευθέτησή του (reprofiling) με μετακύλιση αποπληρωμής χρέους στο μέλλον ώστε να μειωθούν οι χρηματοδοτικές ανάγκες της χώρας και να καλυφθούν ευκολότερα από τις αγορές. Ωστόσο, η ευρωζώνη από τον Οκτώβριο του 2009 που ανέλαβε υπουργός Οικονομικών ο κ. Παπακωνσταντίνου έως και τον Απρίλιο του 2011 δεν συναινούσε σε αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους, με τον τότε επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Ζαν-Κλοντ Τρισέ αλλά και τον τότε αντιπρόεδρό της Λουκά Παπαδήμο να είναι κάθετα αντίθετοι. Σύμφωνα με μαρτυρίες αξιωματούχων της εποχής, ο Τρισέ απαγόρευε ακόμη και να διατυπώνεται ο σχετικός όρος (αναδιάρθρωση) στις συνεδριάσεις του Eurogroup.
Η πεισματική άρνηση του κ. Τρισέ σε οποιασδήποτε μορφής αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους εκφράσθηκε με αυστηρό τρόπο προς την ελληνική κυβέρνηση ακόμη και όταν οι υπουργοί της ζώνης του ευρώ είχαν αρχίσει να συμφωνούν με την προοπτική κουρέματος. Στις 6 Απριλίου 2011 ο Γιώργος Παπακωνσταντίνου ενημέρωσε την τρόικα για την πρόθεση της Ελλάδας να ζητήσει τη διευθέτηση του χρέους της. Την επομένη ημέρα ο Γιώργος Παπανδρέου έλαβε επιστολή από τον κ. Τρισέ στην οποία με έντονο ύφος εκφραζόταν η αντίθεση της ΕΚΤ σε οποιαδήποτε αναδιάρθρωση του δημόσιου χρέους της Ελλάδος. Σε αυτήν ο τότε επικεφαλής της ΕΚΤ «προειδοποιούσε» πως ακόμη και εθελοντική αναδιάρθρωση του χρέους θα συνεπαγόταν πως τα ελληνικά ομολόγα και εγγυήσεις δεν θα ήταν πια επιλέξιμα από την Τράπεζα και ότι η Ελλάδα θα κινδύνευε άμεσα να χάσει το μεγαλύτερο μέρος των ενεχύρων που διαθέτει για πράξεις νομισματικής πολιτικής.
Στα τέλη του φθινοπώρου 2010 το ΔΝΤ είχε αρχίσει να συνειδητοποιεί πως η Ελλάδα δύσκολα θα έβγαινε στις αγορές την επόμενη τριετία για να καλύψει τις χρηματοδοτικές ανάγκες του ελληνικού Δημοσίου. «Το πράγμα έγινε πολύ σαφέστερο κατά τη διάρκεια roadshow προώθησης των ελληνικών ομολόγων του Γ. Παπακωνσταντίνου με τους εκπροσώπους της τρόικας. Την περίοδο εκείνη διαπιστώθηκε το ισχνό επενδυτικό ενδιαφέρον και έγινε σαφές ότι πρέπει να υπάρξει διευθέτηση του χρέους», αναφέρει στα «ΝΕΑ» πρώην στέλεχος της κυβέρνησης Παπανδρέου. Την ίδια χρονική στιγμή ο Στρος-Καν επισημαίνει ανεπισήμως στον τότε υπουργό Οικονομικών ότι από το ελληνικό πρόγραμμα λείπει το στοιχείο της αναδιάρθρωσης. Ωστόσο, ο επικεφαλής της τρόικας στην Ελλάδα Πολ Τόμσεν στις συζητήσεις που ανοίγει τότε η ελληνική πλευρά για το θέμα της αναδιάρθρωσης του χρέους απαντά αόριστα «θα το δούμε».
Ξανά τις κρίσιμες αποφάσεις για το θέμα τις έλαβε η Γερμανία και οι χειριστές των κρίσιμων ζητημάτων Βόλφγκανγκ Σόιμπλε και Γεργκ Ασμουσεν. Εχοντας δεσμευθεί από τις αποφάσεις της συμφωνίας της Ντοβίλ που υιοθετήθηκε στις 18 Οκτωβρίου 2010 και προέβλεπε τη συμμετοχή των ιδιωτών επενδυτών στο κόστος σωτηρίας κρατών (συμφωνία την οποία ο Τρισέ είχε χαρακτηρίσει ως απειλή κατά του ευρώ) άρχισαν να εξετάζουν από τα τέλη Ιανουαρίου 2011 την ελάφρυνση του ελληνικού χρέους και έλαβαν την τελική απόφαση στις αρχές του καλοκαιριού, λίγο πριν η κυβέρνηση Παπανδρέου βρεθεί στο επίκεντρο πολιτικής δίνης με αφορμή την κατάθεση του Μεσοπρόθεσμου Προγράμματος Δημοσιονομικής Στρατηγικής 2011-2014, πολιτική δίνη που οδήγησε στην αποδυνάμωση της κυβερνητικής πλειοψηφίας και στον ανασχηματισμό της 17ης Ιουνίου 2011. Οι όροι του PSI αποκρυσταλλώθηκαν στη Σύνοδο Κορυφής της 27ης Οκτωβρίου 2011, και 4 ημέρες μετά ο Γιώργος Παπανδρέου ανακοινώνει την απόφασή του για διεξαγωγή δημοψηφίσματος με θέμα τη νέα δανειακή σύμβαση. Η απόφασή του αυτή θα πυροδοτήσει τα γεγονότα που θα οδηγήσουν στις 11 Νοεμβρίου στη δημιουργία κυβέρνησης συνεργασίας υπό τον Λουκά Παπαδήμο.