Κωστής Παλαμάς: Υμνώντας την Ελλάδα

Ο Κωστής Παλαμάς αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους Έλληνες ποιητές, πεζογράφους, θεατρικούς συγγραφείς της νεοελληνικής ποίησης που πρωτοστάτησε στη λογοτεχνική γενιά του 1880 και τη Νέα Αθηναϊκή Σχολή έχοντας στο πλευρό του τους στενούς του φίλους Νίκο Καμπά και Γεώργιο Δροσίνη.

 

Ο Παλαμάς γεννήθηκε στην Πάτρα στις 13 Ιανουαρίου του 1859 από Μεσολογγίτες γονείς. Η οικογένειά του ήταν λόγιοι και άνθρωποι ιδιαίτερα κοντά στη θρησκεία. Δυστυχώς, σε ηλικία μόλις 6 ετών, ο ποιητής έχασε πρώτα τη μητέρα του Πηνελόπη τον Δεκέμβριο του 1864 και εντός σαράντα ημερών και τον πατέρα του Μιχαήλ τον Φεβρουάριο του 1865.

 

Η οικογένεια του ωστόσο περιέθαλψε τον ίδιο και τα αδέρφια του αναλαμβάνοντας το μεγάλωμά τους. Ο μικρότερος αδερφός του έμεινε με την αδερφή της μητέρας του και ο ίδιος και ο έτερος αδερφός του με τον θείο τους Δημήτριο Παλαμά, αδερφό του πατέρας του.

Ο Παλαμάς μεγάλωσε στο Μεσολόγγι μένοντας εκεί από το 1867 έως το 1875. Τα παιδικά του χρόνια φαίνεται όπως παρουσιάζονται μέσα από ποιήματα του, που αναφέρονται σε εκείνη την περίοδο ότι ήταν δύσκολα και μάλλον θλιβερά. Εξάλλου, και τα γεγονότα που είχαν συμβεί δεν βοηθούσαν στο αντίθετο. Ωστόσο, ακόμα και σε εκείνα τα χρόνια, η αγάπη του για τη λογοτεχνία είχε ήδη εκδηλωθεί και οι πρώτες απόπειρες του για τη συγγραφή ποίησης δεν άργησαν να λάβουν χώρα σε ηλικία μόλις 9 ετών.

 

Το 1876 μετά το τέλος της φοίτησής του στο τότε γυμνάσιο εγκαταστάθηκε στην Αθήνα και γράφτηκε στη Νομική Σχολή αλλά δεν άργησε να σταματήσει τις σπουδές του και να προσηλωθεί στη λογοτεχνία αποφασισμένος να ασχοληθεί αποκλειστικά με αυτό.

 

Ήδη, από το 1875 δημοσίευσε ποιήματά του σε περιοδικά και εφημερίδες με έντονη ακόμα την επιρροή της ρομαντικής σχολής, ενώ το 1878 κυκλοφόρησε το πρώτο του ποίημα με τίτλο ‘Μεσολόγγι’. Το 1879, ο Παλαμάς διαμένει στο κέντρο της Αθήνας στην Ιπποκράτους συγκατοικώντας με τον στενό του φίλο Νίκο Καμπά για ένα χρόνο και μαζί με τον φίλο τους Γεώργιο Δροσίνη συνεργάζονται με τα πολιτικά και σατιρικά περιοδικά της εποχής. Οι αντιδράσεις των περισσοτέρων κλασσικών ποιητών της εποχής για την ομάδα των τριών διίσταντο καθώς υιοθετούν ένα πιο σύγχρονο πνευματικό στυλ. Η δημοσιογραφία γίνεται μία ακόμα αγάπη του ποιητή υπογράφοντας τα κείμενά του με διάφορα ψευδώνυμα, όπως «Κώστας», «Φλόρα Μιράμπιλης», «Ονολουλού», «W».

Το 1886, ο Παλαμάς εκδίδει την πρώτη του ποιητική συλλογή ‘Τραγούδια της Πατρίδος μου’ για πρώτη φορά στη δημοτική γλώσσα και όχι στην καθαρεύουσα υιοθετώντας όσα πρέσβευε η Νέα Αθηναϊκή Σχολή. Το 1887 παντρεύεται με την συμπατριώτισσά του Μαρία Βάλβη και αποκτούν τρία παιδιά, τη Ναυσικά, τον Λέανδρο και τον Άλκη. Η μοίρα επιφύλασσε στον Παλαμά μια δυσάρεστη εξέλιξη καθώς το 1898 χάνει σε ηλικία μόλις 5 ετών τον γιο του Άλκη για τον οποίο συνθέτει την ποιητική συλλογή ‘Τάφος’.

 

Από το 1879, ο Παλαμάς είχε διοριστεί γραμματέας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών όπου και παρέμεινε μέχρι το 1928 για να αποχωρίσει με το βαθμό του Γενικού Γραμματέα, ενώ το 1926 είχε ήδη λάβει τον τίτλο του ακαδημαϊκού και το 1930 είχε εκλεχθεί πρόεδρος της Ακαδημίας Αθηνών.

 

Τα σημαντικότερα έργα του γράφονται κυρίως την περίοδο 1897-1910, οπότε και εκδίδονται τα ‘Ίαμβοι και Ανάπαιστοι’, ‘Ασάλευτη Ζωή’, ‘Ο Δωδεκάλογος του Γύφτου’, ‘Η Φλογέρα του Βασιλιά’.

 

Τα χρόνια της ιταλογερμανικής κατοχής, ο Παλαμάς δεν έμεινε αμέτοχος σε όσα θλιβερά εξελίσσονταν στην Ελλάδα και σε ολόκληρο τον κόσμο από την εξάπλωση του ναζισμού. Μαζί με άλλους Έλληνες λόγιους προσυπέγραψε την έκκληση των Ελλήνων Διανοουμένων προς τους διανοούμενους ολόκληρους του κόσμου, διεγείροντας την παγκόσμια κοινή γνώμη να αντιδράσει και να επαναστατήσει σε ένα νέο πνευματικό αγώνα.

 

Ο Παλαμάς εξύμνησε πρώτα απ’ όλα την ιστορία και τον Ελληνισμό και προσπάθησε με όσα μέσα διέθετε να υπηρετήσει τις αξίες και τα ιδανικά του. Πλήθος διακρίσεων κατάφερε να αποσπάσει όπως το παράσημο της ‘Λεγεώνος της Τιμής’ το 1924, το μετάλλιο ‘Γκαίτε’ το 1933, το μετάλλιο ‘Del la plaque del l’ Ordre de la Republique’, ενώ ήταν υποψήφιος για το Νόμπελ Λογοτεχνίας αρκετές φορές από το 1926 έως το 1940.

 

Το συγγραφικό του έργο ήταν ιδιαίτερα μεγάλο συγκαταλέγοντάς τον στη λίστα με τους πολυγραφέστερους Έλληνες λογοτέχνες, ενώ τα γραπτά του αγαπήθηκαν όσα λίγα αποκτώντας μεγάλη απήχηση εντός και εκτός των ελληνικών συνόρων. Δημοσιεύτηκαν συνολικά σαράντα ποιητικές του συλλογές αλλά και θεατρικά του έργα, ιστορικά και κριτικά δοκίμια. Υπήρξε υποστηρικτής του δημοτικισμού και μάλιστα είχε δηλώσει ότι ανάμεσα στις αρετές που θα μπορούσε να βρει στον εαυτό του ήταν και η χρήση της δημοτικής στα κείμενά του.

 

Τα τελευταία χρόνια της ζωής του αποτραβήχτηκε και προσπάθησε να επικεντρωθεί στην παραγωγή νέων έργων αλλά και στην ολοκλήρωση όσων είχε αφήσει στη μέση. Ο θάνατός του στις 27 Φεβρουαρίου του 1943 συγκλόνισε τους Έλληνες. Είχε χάσει τη σύζυγό του λίγες μέρες νωρίτερα και δεν είχε πληροφορηθεί τον θάνατό της καθώς η υγεία του ήταν σε πολύ κακή κατάσταση. Λίγες μέρες αργότερα ωστόσο, έκλεισε και εκείνος τα μάτια του. Η κηδεία του Παλαμά έχει μείνει ανεξίτηλη στις σελίδες της Ελληνικής Ιστορίας καθώς πλήθος κόσμου την παρακολούθησε παρά τη γερμανική κατοχή τραγουδώντας τον Εθνικό Ύμνο και αφήνοντας άφωνα τα γερμανικά στρατεύματα, ενώ ο μεγάλος ποιητής Άγγελος Σικελιανός απήγγειλε το νεκρώσιμο ποίημά του ‘Παλαμάς’ προς τιμήν του.

 

Το σπίτι που γεννήθηκε στην Πάτρα σώζεται μέχρι σήμερα στην οδό Κορίνθου στεγάζοντας το Ίδρυμα Κωστή Παλαμά, ενώ και στην ‘Τεχνόπολη’ του Δήμου Αθηναίων έχει δοθεί το όνομά του σε μεγάλη αίθουσα εκθέσεων αποτείνοντας του φόρο τιμής.

Πηγή:www.capital.gr